‘De zin of onzin van beslissingen begint zijn tol te eisen’

Naarmate de Covid-19 statistieken in stijgende lijn gaan, nemen niet alleen de angsten en nieuwe maatregelen toe, maar zien we evenzeer een toenemende diversiteit aan experten. Zij worden steeds als ‘leiders’ op- en afgevoerd, maar dragen geen politieke verantwoordelijkheid.

De roep om een echte Covid-19 leider neemt toe. Iemand die ons door deze crisis kan loodsen, eenduidig richting geeft in een context die niet vanzelfsprekend is en die getuigt van een hoge mate van complexiteit. De zin of onzin van beslissingen begint zijn tol te eisen.

De complexiteit van deze pandemie wordt wellicht niet onderschat, maar dat dat wil niet zeggen dat we ook in staat zijn ze te beheersen. Velen worden ten tonele gevoerd als diegenen die dé waarheid in pacht lijken te hebben.

Al deze waarheden, uitgedragen met goede intenties, beginnen elkaar tegen te spreken. Het beeld van deze pandemie wordt er bijgevolg niet scherper op. Met mogelijk risico dat straks de universiteiten of de experten tegen elkaar worden opgezet of politieke voorkeuren verweten worden.

Kennis en ervaring zijn niet voldoende

Dagelijks gaan wij als partners van Accord Group op zoek naar leiders en senior experten. De expertise en posities die kandidaten hebben verworven zijn dikwijls, maar niet uitsluitend, een eerste aanzet om hen in overweging te nemen. Maar ervaring uit het verleden is geen voorspeller voor de toekomst. Het is enkel een veruitwendiging van dat verleden

De juiste drijfveren, kennis, expertise en de afwezigheid van disfunctionele persoonlijkheidskenmerken zijn essentiële factoren om ook maar enige kans op slagen te verzekeren. Wie zich bovendien eerder op de content wil richten, wordt meestal als expert gecatalogeerd. De leider wordt dan weer afgemeten aan zijn of haar competentie om anderen te adviseren, te coachen, te enthousiasmeren, te sturen en te verbinden. In een wereld die statisch en beheersbaar is, is dat voldoende en zijn ervaringen uit het verleden een goede handleiding.

Maar de wereld is al lang niet meer statisch, maar dynamisch. Net zoals deze pandemie is ze continue in beweging. De uitdagingen van vandaag heeft nog niemand in die mate eerder kunnen ervaren. Daarom is kennis, expertise en aanvaardbaar gedrag (als leider of senior expert) vandaag ontoereikend om op deze uitdagingen een adequaat antwoord te kunnen bieden. Er is geen handleiding beschikbaar.

Ons behoeden om mensen te promoveren tot hun niveau van incompetentie is, in onze rol, een belangrijk principe. Vanaf een bepaald functieniveau primeert inzicht boven ervaring als belangrijke parameter. Wie de omvang van het probleem niet kan inschatten, hanteert een te beperkt perspectief in de zoektocht naar een oplossing.

Toenemend bewustzijn van de context primeert

Het succes van een leider vandaag wordt vooral bepaald door de mate waarin hij of zij zich een beeld weet te vormen van wat fysiek niet waarneembaar is, of hoe de toekomst zich zal ontwikkelen.  Bovendien moet hij of zij zich ook bewust zijn dat eigen drijfveren en overtuigingen mee zijn of haar perceptie kleuren en moet hij of zij in staat zijn deze te overstijgen.

Waar zit dan juist het verschil?

De expert weet zich in te leven in fysiek waarneembare kenmerken. De senior expert en manager zullen eerder gericht op zoek gaan naar de fysiek waarneembare omstandigheden waarbinnen deze kenmerken zich manifesteren.

Van een topexpert of leider mogen we verwachten dat hij of zij zich ten volle inleeft in wat speelt en leeft in de context. Omstandigheden in al hun vormen, niet alleen de fysiek tastbare maar onder meer ook de emoties, culturele elementen, drijfveren, overtuigingen en de evolutie ervan in de tijd worden onderdeel van zijn of haar perspectief.

Enkel door al die elementen van de context te doorgronden en hoe ze op elkaar inspelen, wordt stilaan een beeld gevormd van hoe en waarom deze pandemie zich een weg weet te banen in onze samenleving. Enkel door dat inzicht kunnen we met grotere zekerheid de verspreiding tegengaan.

Op dit niveau weet een leider individuele expertise te overstijgen en te navigeren in een context naarmate nieuwe inzichten zich aandienen. De focust ligt op alles wat speelt in een leefwereld als mogelijk oorzaak van verspreiding. Hij of zij is dan ook in staat duidelijker het waarom van gemaakte keuzes te duiden en veel gerichter maatregelen af te kondigen, of durft te benoemen dat er geen pasklare antwoorden zijn.

Leiderschap anno 2020 gaat over de mate waarin een leider in staat is het onbekende te voorspellen en beheersbaar te maken

De huidige maatregelen geven een beeld van hoe het gesteld is met het inzicht in dat gedrag, omstandigheden en context of leefwereld. Aan u als lezer om hierover te oordelen.

En tot slot mag van elke leider worden verwacht dat er wordt nagedacht en gecommuniceerd over de intentie van het beleid. Wil de leider, die moet oordelen over de aanpak van deze pandemie, het aantal ziekenhuisopnames en overlijdens beperken of wil hij of zij de mentale en fysieke gezondheid maximaliseren, of zijn er andere intenties?

De keuzes lijken te evolueren en het type expert dat vervolgens wordt opgevoerd, maakt dat ook zichtbaar.

Wie bovendien als leider of senior expert in de samenleving van vandaag niet los kan komen van zijn of haar eigen intentie en wereldbeeld, zou zich bovendien schromelijk kunnen vergissen over wat een samenleving op het einde van de dag al dan niet zelf zinvol acht.

En op dit punt zijn we aan het belanden. Het moment waar de meerderheid van de Belgische bevolking de zin en onzin begint in vraag te stellen.

Leiderschap anno 2020 gaat over de mate waarin een leider in staat is het onbekende te voorspellen en beheersbaar te maken. Het vereist een bewuste beleving van alle facetten van de wereld, vandaag en morgen, waarin de leider opereert. En bovendien een besef dat de leider zelf onderdeel is van die context en er dus vanuit de eigen intentie en overtuiging ook betekenis aan geeft.

Misschien start alles wel met een professionele analyse van de persoonlijke dynamiek van diegene die zich als leider of senior expert wenst te manifesteren. Hoe hij of zij denkt, hoe hij of zij de zaken aanvoelt en hoe hij of zij zich graag gedraagt, zoals ook dit virus denkt, voelt en handelt, is bepalend.