Risicobeheer bij banken: van kostenpost naar opportuniteit

In 2007 begon het in de VS, eind 2008 raasde het ook door Europa. Weinigen hadden de bankencrisis zien aan komen, en al zeker niet het ‘systemisch karakter’ van de banken: de grote banken zijn zo groot dat hun problemen meteen heel problematisch waren voor het hele economische systeem.

De tendens tot deregulering van voor 2007 werd omgedraaid, en er kwamen bijvoorbeeld strengere eisen inzake kapitaal en liquiditeit. Ook de corporate governance werd versterkt, met nieuwe (vooral Europese) wetgeving, maar ook met eigen initiatieven van de banken en hun raden van bestuur, aldus De Poorter, naast advocaat en professor ondernemingsrecht ook onafhankelijk bestuurder bij ING België NV.

Bonussen

Zo werd een van de grootste problemen aangepakt, het vergoedingssysteem, de prestatiegebonden bonussen. ‘Prestatiegebonden bonussen zijn nu beperkt, evenwichtiger gemaakt. Risicogebonden criteria  worden mee in rekening gebracht voor het bepalen van een bonus. Het gaat bijvoorbeeld niet meer alleen over hoeveel nieuwe klanten gewonnen worden, maar ook om de juiste risico-inschatting van die nieuwe klanten’, aldus De Poorter.

Risicomanagement krijgt sowieso veel meer aandacht in financiële instellingen. Vroeger waren er lijstjes, maar was er geen cultuur terzake. Nu is er wel oog voor alle mogelijke risico’s, financieel en niet-financieel, operationale risico’s, kredietrisico’s, compliance, … In elke instelling is er nu een chief risk officer, die een belangrijke rol speelt in het directiecomité.

Voor De Poorter is het belangrijk dat de risico-afweging deel is van de corporate strategie, en dat dit gedragen wordt door de top van het bedrijf, raad van bestuur inclusief. Het moet echt de bedrijfscultuur worden.

De banken staan nog niet waar ze moeten staan, wat onder meer wordt bewezen door enkele recente ‘schandalen’, maar De Poorter is optimistisch. ‘Vroeger werd risicobeheer meer gezien als een kostenpost, vandaag wordt het meer gezien als een opportuniteit. Door de crisis, maar ook door een geloof in het nut van anticiperen. Banken met een goede rating staan ook sterker op de interbancaire markt.’

Boards

Risk management is momenteel een van de belangrijkste onderwerpen op raden van bestuur van banken, en in de audit- en risk committees. Alle risico’s worden geanalyseerd, lessen worden getrokken uit incidenten, audit-rapporten worden bestudeerd.

De Poorter put ook hoop uit de manier waarop boards worden samengesteld momenteel. Waar er vroeger een ons-kent-ons-mentaliteit was, wordt nu veel meer gekeken naar welke profielen nodig zijn, welke competenties nog ontbreken. Zo kan het directiecomité en zijn beslissingen beter ‘gechallenged’ worden.

De banken hebben heel wat reputatieschade opgelopen door de crisis. Ze hadden veel overheidssteun nodig, terwijl veel bankiers hoge bonussen kregen. Een cultuuromslag is dus nodig. Toch moet vandaag vanuit een breder perspectief naar de financiële sector gekeken worden.

‘De wereld verandert heel snel, ook bij de financiële instellingen. Bijvoorbeeld de wet op de betaaldiensten zorgt voor meer concurrentie, waardoor de traditionale banken onder druk komen te staan. Het businessmodel staat onder druk. Complexe regelgeving, de lage rente en de digitale evolutie zijn andere uitdagingen voor de banken. We moeten dus opletten dat we de juiste klemtonen blijven leggen, dat we de juiste strategie blijven zoeken.’

Dit artikel is u aangeboden door Diligent.

Dit artikel is eerder gepubliceerd in het branded channel van Diligent.