Hoe je met gamification duurzamer gedrag kan bekomen

Bij gamification zetten organisaties spel-elementen in om veranderingen in gang te zetten. Bijvoorbeeld op het gebied van duurzaamheid. Een goed doordacht gamification-traject, met laagdrempelige opdrachten en ‘missies’, kan helpen om medewerkers aan te zetten tot meer duurzaam gedrag.

Hoe kun je gamification inzetten in de verschillende fases van deze verduurzaming? En wat kunnen we daarbij leren van andere organisaties?

Fase 1: bewustwording creëren

Het duurzamer maken van je organisatie begint met bewustwording. Al in deze eerste bewustwordingsfase kan gamification een goed middel zijn om medewerkers enthousiast te maken. Bijvoorbeeld door hen een quiz voor te schotelen die draait om de duurzaamheidsdoelstellingen van de organisatie. Elke goed beantwoorde vraag levert punten op. Juist dit competitie-element stimuleert medewerkers om alvast na te denken over het belang van verduurzaming en over hun eigen gedrag.

Profiel aanmaken

Wat in deze prille fase ook goed werkt, is om deelnemers te vragen een spelersprofiel aan te maken en een foto te uploaden. Voor henzelf of (als je ervoor kiest om in teamverband te laten spelen) voor hun team. Ook hiervoor kunnen ze de eerste punten krijgen, wat weer motiverend werkt.

Fase 2: experimenteren

In de volgende fase zet je deelnemers ertoe aan om daadwerkelijk met nieuw gedrag te gaan experimenteren. Zo formuleren organisaties die aan de slag gaan met verduurzaming vaak concrete doelstellingen op het gebied van vermindering van reiskilometers.

Immers: hoe minder reiskilometers, hoe lager de CO2-uitstoot. Parralel daaraan stimuleren ze medewerkers om meer online samen te werken. Dankzij de huidige coronacrisis gaat dat al vanzelf, maar je wilt dit gedrag ook op de lange termijn vasthouden.

Laagdrempelige kennismaking

Laagdrempelige opdrachten en ‘missies’ kunnen helpen om medewerkers vervolgens verder op weg te helpen. Vergelijk het met het eerste, eenvoudige level in bekende videogames als Super Mario Bros. Dat eerste level is vooral bedoeld als kennismaking: het maakt spelers bekend met de besturing, de knoppen en alle mogelijke acties. En omdat vrijwel iedereen dit level probleemloos haalt, stimuleert dit spelers om door te gaan.

Precies zo werkt het bij gamification: door medewerkers een laagdrempelige ‘startmissie’ voor te schotelen, raken ze snel bekend met het concept. Een voorbeeld van zo’n laagdrempelige startmissie kan zijn dat je thuiswerkende medewerkers de opdracht geeft om een virtuele koffiepauze te organiseren met een collega.

Door een foto te maken van die online meeting kunnen medewerkers punten verdienen. Hoe creatiever de foto, hoe meer kans op een hoge klassering. Zo vormt deze eenvoudige startmissie de opmaat voor verder experimenteren met dit nieuwe, gewenste gedrag.

Fase 3: moeilijkheidsgraad opvoeren

Zijn de deelnemers zich bewust van het doel? En zijn ze ‘geland’ in het spel? Dan kun je de ‘moeilijkheidsgraad’ steeds verder opvoeren. Om medewerkers gemotiveerd te houden, is het wél belangrijk dat je opdrachten en missies optimaal (blijven) aansluiten bij het hogere doel. En dat je deelnemers tijdens het spel ook herhaaldelijk blijft herinneren aan dat doel. Waar doen ze het ook alweer voor? Zo blijven medewerkers gemotiveerd.

Een andere manier om medewerkers gemotiveerd te houden, is het in het vooruitzicht stellen van een beloning. Zo beloont de Franse startup Energic bedrijven en scholen voor de energiebesparende maatregelen die ze nemen. Deelnemende teams kunnen onder meer een van gerecycled karton gemaakte voetbaltafel winnen.

Diverse soorten beloningen

Zo’n (tussentijdse) beloning kan een goede manier zijn om gebruikers aan te zetten tot bepaald gedrag. Maar let op: het is lang niet altijd nodig om een geldelijke of fysieke beloning te bieden. In de praktijk zien veel deelnemers de punten die ze kunnen verdienen (en de mogelijke winst in de competitie met collega’s of andere teams) ook al als een beloning.

Ook directe feedback op hun gedrag (bijvoorbeeld in de vorm van een ‘brevet’ of een like van andere deelnemers) geeft veel mensen al het gevoel dat ze beloond worden. En in het geval van Energic kunnen deelnemers er bijvoorbeeld ook voor kiezen om namens hen bomen te laten aanplanten.

De precieze invulling van je spel en de bijbehorende beloning, hangt ook af van het profiel van de deelnemers. Waar de ene deelnemer competitief is ingesteld en graag (iets) wil winnen, worden andere deelnemers vooral gemotiveerd door de behoefte om zichzelf te verbeteren. Zeker voor die laatste groep is het belangrijk dat je regelmatig inzicht geeft in de vorderingen.

Slimme keuzes inzichtelijk maken

Om over na te denken, wanneer de coronamaatregelen weer worden versoepeld: AllRide, een digitale mobiliteitscoach die via gamification onder meer werknemers motiveert om zich duurzamer te verplaatsen. Via de app en het webplatform toont AllRide elke gebruiker zijn of haar meest veilige route. Als deze route wordt gevolgd, volgt een beloning.

Afwisseling belangrijk

Zorg bij het ontwerp van een game vooral voor voldoende afwisseling, zodanig dat alle spelerstypen voldoende aan bod komen. Op die manier houd je medewerkers gemotiveerd en bij de les. Daardoor is de kans een stuk groter dat je effectief tot een duurzamere organisatie uitgroeit.