Dé vraag van vandaag: welke fouten kan je je veroorloven?

Wat Geert Noels is voor Vlaanderen, is Mohamed El-Erian voor het internationale toneel. De Amerikaans-Egyptische econoom is Chief Economic Advisor van Allianz, bestsellerauteur, president van Queens’ College, Cambridge University, en dé spotter van economische trends.

Corona is natuurlijk geen trend, maar ‘ongebruikelijke onzekerheden’ zijn dat wel, zegt hij. Wie had ooit verwacht dat het VK voor Brexit zou stemmen, of dat de VS zo hard naar protectionisme zou omschakelen, of dat ons leven plots tot stilstand zou komen door een virus?

‘Wat de wereld je hiermee vertelt is dat de onderliggende structuur fragiel begint te worden. Je moet er rekening mee houden dat onwaarschijnlijke gebeurtenissen toch kunnen gebeuren en bovendien veel impact kunnen gaan hebben.’

Leiders beseffen wel dat er sprake is van ‘ongebruikelijke onzekerheden’, zegt hij tijdens een webinar voor de Presidents Summit. ‘Maar het gevolg hiervan is ook dat je meer foute beslissingen zal nemen. Beslissen in onzekere tijden haalt je uit je comfortzone. Je wordt slachtoffer van al je gedragsmatige valkuilen, van al je onbewuste vooroordelen, die kunnen zelfs behoorlijk problematisch voor je worden.’

Wie door dergelijke ongewone onzekerheden moet navigeren, moet zich regelmatig focussen op drie zaken, geeft hij mee. ‘Resiliëntie geeft je de mogelijkheid om fouten te maken en weer op te krabbelen. Er is niets mis met fouten maken, daar kan je van leren. Optionality, het openhouden van opties, geeft je een open mind en helpt je om zaken anders te zien. Agility geeft je de mogelijkheid om snel te reageren op opportuniteiten en jezelf te beschermen tegen uitdagingen.’

Rumble in the Jungle

Hij zet zijn advies kracht bij met een waargebeurd verhaal, de historische boksmatch uit 1974, The Rumble in the Jungle, je vindt die nog op YouTube. ‘Het gevecht was eigenlijk al op voorhand beslist. Aan de ene kant had je een ongelooflijk sterke, jonge bokser, die elk gevecht beëindigde met een knock-out. Aan de andere kant had je een veel oudere bokser die soms een gevecht overleefde.

George Foreman, de jonge bokser zou winnen met een knock-out, daar was geen twijfel over mogelijk. Maar op de dag zelf won toch Muhammad Ali met een knock-out in de achtste ronde. Hoe was dat mogelijk? Daar is heel veel wetenschappelijk onderzoek naar gedaan. Wat de onderzoekers ontdekten was dat Muhammad Ali op voorhand had erkend dat er sprake was van ongebruikelijke onzekerheden.

Hij had zich daardoor gericht op resiliëntie, optionality en agility. Hoe? Door twee heel simpele aanpassingen, maar ze moesten daarvoor wel compleet out-of-the-box denken. Eerste aanpassing: Muhammad Ali trainde op een andere manier. Hij liet zich afrossen door voormalige gevangen, wel twee tot drie uur lang per dag. Zo bouwde hij resiliëntie op.’

Opties openhouden

‘Tijdens het gevecht begon Muhammad Ali tot verbazing van iedereen in de touwen te hangen. Dat was aanpassing twee. Het kamp van Ali is teruggegaan naar de first principles: onze wereld is anders geworden, hoe pakken we dit aan? Ze besloten de touwen te gebruiken om de kracht van de slagen op te vangen en af te leiden.

Zeven ronden lang vertrouwde Ali op resiliëntie en hield hij zijn opties open. In het begin van de achtste ronde was zijn tegenstander zo moe geworden dat er een opportuniteit ontstond om hem knock-out te slaan. En dat deed Ali. Dat is een krachtig verhaal om te onthouden, want het toont je de kracht van anders denken, een open mind te houden, en gebruik te maken van de mix van resiliëntie en agility.’

Nu moet je je trainer wel vertrouwen om je elke dag in elkaar te laten slaan door gevangenen, wordt er opgemerkt tijdens het webinar. ‘Leiders moeten vandaag op hun teams vertrouwen. Ze moeten inzetten op diversiteit, anders krijg je geen open mindset. Je moet mensen aan tafel hebben die anders denken, die een andere achtergrond hebben, een ander geslacht.’

Uit je comfortzone

‘We opereren niet goed wanneer we uit onze comfortzone worden gehaald. De geschiedenis is er vol van. Onze eerste gedachte is, hoe keren we daarin terug? En dat is ook meteen de fout die veel mensen maken. Ze realiseren zich niet dat dit mechanisme bestaat en hebben een blinde vlek. Of ze reframen de situatie naar iets anders. Of er is sprake van actieve inertie. Dat is de valkuil voor veel succesvolle bedrijven die vervolgens niet langer succesvol zijn. Je weet dat je iets anders moet doen, maar je blijft hetzelfde doen. Je moet dus stappen zetten om het risico van deze valkuilen te minimaliseren.

Wat je vandaag al zou moeten doen, is eerlijk zijn en jezelf een hele moeilijke vraag stellen: welke fout kan ik me veroorloven? En welke fout niet? ‘Welke fout kan je je niet permitteren, je zal geschokt zijn, hoe weinig die vraag wordt gesteld. Het brengt ons namelijk volledig uit onze comfortzone. Niemand wil praten over fouten die niet meer te herstellen zijn. Iedereen wil alleen praten over successen. Over fouten denken we liever niet na.

Fouten zijn niet slecht, je leert ervan. De meest succesvolle leiders falen eerst. Als je ze vraagt hoe ze zo’n succesvol bedrijf hebben kunnen bouwen, dan zullen ze antwoorden dat ze bij alle andere pogingen gefaald hebben. Fouten zijn dus goed om ervaring op te doen, zolang je er maar van kan herstellen.’

Je moet ook meer in scenario’s gaan denken, geeft hij mee. Je kan deze wereld niet voorspellen, er is niet langer één uitkomst, er zijn meerdere uitkomsten. Bepaal voor elk scenario wat je doet, stap voor stap, wie verantwoordelijk is voor wat. ‘Dat is geen fijne job, maar dat is wat je nodig hebt vandaag. Zo kan je ook de fouten bepalen waar je van kan herstellen. Als de wereld ongewoon onzeker is, dan maak je fouten, maar zorg er dan wel voor dat je snel weer op de been bent.’