‘Bedrijfsleiders zijn dit jaar zichzelf vergeten’

Bert Vandebuerie, oprichter van de onafhankelijke community Connexi, heeft dit jaar 50 procent meer ondernemers mogen verwelkomen. Vooral bedrijfsleiders van Vlaamse kmo’s, op zoek naar een klankbord in coronatijden. MT blikt met hem terug op 2020.

Wat waren de belangrijkste thema’s dit jaar?

‘Wij zijn continu bezig met het in kaart brengen van de grootste uitdagingen voor bedrijfsleiders. We hebben gemerkt dat die altijd in vijf categorieën terugkomen. De eerste categorie gaat altijd over de strategie, over de richting van je bedrijf. Is dat voor jezelf als bedrijfsleider helder, of is het dat niet?

De tweede uitdaging is alles wat met sales en marketing te maken heeft. Hoe zorg je ervoor dat je product of dienst bij de juiste klant terechtkomt? De derde is heel operationeel, op het vlak van werkprocessen, interne communicatie, alle workflows, hoe is alles op dat vlak geoptimaliseerd?

‘Er zijn veel bedrijfsleiders geweest die de huur van hun kantoor hebben opgezegd’

De vierde is alles wat je medewerkers betreft, dat betekent de samenstelling van je teams, hoe divers of niet-divers is dat, trek je moeilijk of makkelijk nieuwe mensen aan. De vijfde is dan financieel, hoe gaat het met de orders, met de cashflow, is het slim om investeerders aan boord te halen of net niet?

Wij noemen dat zelf businessuitdagingen, maar wat we hebben gemerkt is dat achter elke uitdaging een dieperliggende persoonlijke uitdaging van de bedrijfsleider zit. Jouw business uitdaging zegt vaak veel over jezelf als bedrijfsleider.’

Wat is de impact van corona geweest op deze thema’s?

‘Dat alles wordt uitvergroot. Stel dat je richting niet zo duidelijk is, dat je een beetje van alles doet voor iedereen, die strategische uitdaging is dit jaar uitvergroot. Ook voor je medewerkers is het moeilijker, omdat je veel minder tijd en mogelijkheden hebt om intern te communiceren. Daardoor weten zij ook niet waarom en voor wie ze nu eigenlijk bezig zijn.

De eerste weken van de lockdown was de grootste uitdaging voor iedereen financieel, vooral op het vlak van cashflow. Iedereen had schrik dat alles bevroren ging worden, dat de cashflow onder druk kwam te staan. De reflex van heel veel bedrijfsleiders was dat ze heel summier een cashflowplanning gingen opmaken of strakker gingen bijhouden. Dat ze heel duidelijk in kaart gingen brengen, wat gaan we de komende maanden binnenkrijgen en wat gaan we uitgeven?

‘Je hoeft niet alle problemen op te lossen als bedrijfsleider, daar zetten wij altijd heel hard op in’

Vaak wordt er gesproken over omzet en winst, maar dat is niet het belangrijkste in ondernemerschap. Het gaat over wat kan ik investeren om mijn bedrijf te laten groeien. Veel bedrijfsleiders beseften in maart dat ze niet op dit scenario waren voorbereid. Niemand wist wat hen te wachten stond. Iedereen bedacht en berekende verschillende (nood)scenario’s. Dat was een hele harde confrontatie.’

De tweede uitdaging is uiteraard home working, het feit dat de je je mensen niet ziet. Er zijn veel bedrijfsleiders geweest die de huur van hun kantoor hebben opgezegd en die één keer in de maand een co-working place huren om samen te komen en dingen fysiek te bespreken. Voor de rest werken die volledig remote.

Er zijn ook bedrijfsleiders die zeggen: hoe sneller we fysiek terug samenkomen, hoe beter. De grote impact is voor deze bedrijfsleiders niet financieel, maar mentaal. Dat heeft dat ook te maken met hun persoonlijkheid. Dat zijn de mensen die geloven dat een goeie connectie binnen hun team de basis is van succes.

En dan zijn er de bedrijfsleiders die geen oplossing hebben voor de coronacontext en die dat ook letterlijk durven uitspreken tegen hun medewerkers. En dat is een hele belangrijke, omdat bedrijfsleiders zichzelf altijd opleggen dat ze een oplossing willen bieden voor alle problemen. Dat is echt niet nodig.

Het feit dat je in deze context geen antwoord hebt, is volledig oké. Je kan gerust zeggen dat je wat dingen gaat uitproberen en dat je geen flauw idee hebt of het gaat werken. Je hoeft niet alle problemen op te lossen als bedrijfsleider, daar zetten wij altijd heel hard op in. Je wordt daardoor bovendien wat menselijker voor je collega’s.

‘Als je in deze context niet graag doet wat je doet, dan wordt het nog zwaarder’

Met die vele online meetings is ook gebleken dat het voor de collega’s niet altijd helder is wat er van ze verwacht wordt. Vroeger stapten ze even bij een collega of bij je baas binnen om te vragen hoe je iets oplost, nu is dat veel moeilijker. Je ziet dat er in de communicatiestroom toch heel veel gemist werd.

Ook daarover wordt nu veel nagedacht. Hoe gaan we dit organiseren, ook wanneer corona achter de rug is? Misschien moeten we elkaar wat meer zien, want onze boodschap als bedrijf is kennelijk niet echt duidelijk voor onze medewerkers.’

Hebben bedrijfsleiders ook meer nagedacht over zichzelf en hun rol in het geheel?

‘Ze hebben zich – noodgedwongen of niet – meer dan anders de vraag gesteld, waar ben ik nu eigenlijk mee bezig? Werk ik nog wel graag? Als je in deze context niet graag doet wat je doet, dan wordt het nog zwaarder.

Ik geloof heel hard, en ik heb dat bij mezelf ook gemerkt, dat passie de brandstof is. Als je die passie niet hebt, dan wordt het heel moeilijk, en ook dat wordt nu uitvergroot. Veel bedrijfsleiders zijn vooral bezig geweest met hoe hun bedrijf kan overleven. Maar in 2021 gaat die weerbots nog wel volgen.

Dit jaar heeft iedereen zo’n beetje op de reserves geteerd, zo van “we gaan dit hier rechttrekken”. Veel bedrijfsleiders slagen er ook echt in om met hun passie en hun drive hun bedrijf de goede kant uit te laten gaan, maar daardoor zijn er ook veel die zichzelf zijn vergeten dit jaar.

‘Je kan pas energie geven aan je medewerkers als je eigen batterij is opgeladen’

Als ik ook naar mezelf kijk, ik heb nu twee weken kerstvakantie ingepland, want ik heb afgelopen jaar zo weinig tijd voor mezelf genomen. Terwijl dat net mijn boodschap juist is: durf tijd nemen voor jezelf. Je kan pas energie geven aan je medewerkers als je eigen batterij is opgeladen.’

Veel bedrijfsleiders lossen hun problemen liefst alleen op, heeft corona hier nog een positieve impact op gehad?

‘100 procent. Voor corona kwamen bedrijfsleiders daar nog mee weg, maar dit jaar kunnen ze echt niet zeggen: ik heb geen uitdaging, alles loopt goed. Als je nu geen uitdaging hebt, dan klopt er iets niet. Maar dankzij corona mag je nu ook zeggen dat je problemen hebt.

‘Je uitdaging benoemen voor iemand anders is eigenlijk al de grootste en de moeilijkste stap’

Corona heeft de drempel echt verlaagd om op zoek te gaan naar een aanspreekpunt. Als bedrijfsleiders de telefoon hebben gepakt of een mailtje hebben gestuurd, dan denk ik, super. Je kan een uitdaging wel in je hoofd hebben zitten, maar je uitdaging benoemen voor iemand anders is eigenlijk al de grootste en de moeilijkste stap.’

Voor mij is dat het meest positieve gegeven in deze coronacontext. Dat veel mensen dat harnas van zich hebben afgegooid. Om hulp vragen of een uitdaging voorleggen, is geen teken van zwakte, maar een teken van kracht. Je gaat veel sneller tot oplossingen komen dan wanneer je alles voor jezelf houdt. Succesvolle ondernemers durven om hulp te vragen.’

Wat zijn de verwachting voor volgend jaar? Gaan ze er nog voor?

‘De goesting om er volgend jaar een topjaar van te maken of niet, heeft heel veel te maken met het antwoord op de vraag “wil ik dit nog doen?” Een aantal ondernemers heeft besloten om hun bedrijf te verkopen.

Een bedrijfsleider zei letterlijk: “Zonder corona was ik gewoon verder blijven doen, misschien nog tien jaar, maar nu besef ik dat ik geen energie meer heb om er volgend jaar een lap op te geven. Dat ik er geen voldoening meer uithaal.” Dat is super, dat is een fantastisch inzicht.

‘Het hoeft niet altijd negatief te zijn als iemand er geen zin meer in heeft, integendeel’

Hij was corona dankbaar daarvoor. Het hoeft niet altijd negatief te zijn als iemand er geen zin meer in heeft, integendeel. Als bedrijfsleider heb je elke dag de keuze: wil ik nog verder doen of niet. Een werknemer is vaak op een of andere manier meer gebonden aan een bedrijf.

Ik zie ook bedrijfsleiders die door corona in een bepaalde positieve richting zijn geduwd en die weer ongelooflijk veel goesting hebben. Er zijn er ook die zeggen: het is mooi geweest, ik ben nu tien jaar bezig en ik wil nog een keer iets anders doen.’