Wim Thielemans
Kennis of advies nodig? De Max Planck Chauffeur-test
Er zijn twee soorten kennis, schrijft onze columnist Wim Thielemans. Met de een kom je goed voor de dag, met de ander bereik je resultaten. Door alle herrie op social media en het iedereen-beroemd fenomeen wordt het echter wel lastig kiezen.
Nadat Max Planck in 1918 de Nobelprijs voor Natuurkunde won, toerde hij door Duitsland en gaf steeds dezelfde standaardlezing over kwantummechanica. Hij had een chauffeur die hem naar de plaats van de lezing bracht en die steeds vooraan op de eerste rij zijn lezing mee volgde.
Na verloop van tijd kende zijn chauffeur de lezing van buiten en vroeg hij: “Zou u het erg vinden, professor Planck, als ik de lezing in München geef en u gewoon vooraan zou zitten met mijn hoed van chauffeur op?” Planck was verrast van dit voorstel maar hield wel van een geintje en stemde toe.
De chauffeur stond in München vooraan, gaf de lange lezing over kwantummechanica en professor Planck zat geamuseerd op de eerste rij en droeg de chauffeurshoed. Op het einde van de lezing was er onverwacht een leraar natuurkunde die opstond en een erg moeilijke vraag stelde.
De chauffeur die geen weet had van het correcte antwoord zei: “Wel, ik ben verrast dat ik in een vooruitstrevende stad als München zo’n elementaire vraag krijg. Ik ben zelfs zeker dat mijn chauffeur deze eenvoudige vraag kan beantwoorden”, waarna hij het woord aan Planck gaf.
Waarom ik dit verhaal vertel is niet om de creativiteit van de chauffeur te loven. Wel om aan te tonen hoe belangrijk het is om een onderscheid te maken tussen diegene die enkel de naam van iets weet en diegene die echt iets weet, de Max Planck chauffeur-test dus.
In een complexe wereld met veel verandering moeten we een goed onderscheid kunnen maken bij wie we advies zoeken en bij wie niet. De herrie die gemaakt wordt op sociale media en het ‘iedereen beroemd’ fenomeen brengt mensen vaak in verwarring om goed te kunnen kiezen.
In onze wereld hebben we twee soorten kennis. Eén daarvan is de kennis van iemand zoals Max Planck. Hij bezit kennis omdat hij er actief mee bezig is, ermee experimenteert, een diepe laag van inzicht kreeg en moeilijke nuances herkent.
En dan hebben we de kennis van de chauffeurs. Ze praten alleen maar over de kennis van anderen, onderzochten zelf niets en deden geen praktijkkennis op waardoor ze snel foute veronderstellingen maken. Ze lopen mooi gekleed, hebben een keurig taalgebruik en ze gedragen zich uiterst charmant. Met hun presentatie maken ze een geweldige indruk.
Maar uiteindelijk hebben ze alleen de kennis van chauffeurs. Ze zijn hoogstens entertainend en dat is prima als je de mensen alleen maar moet vermaken. Wanneer er echter in coronatijden veel doden vallen, valt het je dan ook op dat de media zich richten tot echte experten en dat politici bereid zijn om hun plek af te staan.
Als het er vandaag in een VUCA-wereld op aankomt om acties te nemen, dan is er geen tijd voor entertainment. Schakel je iemand met ‘chauffeurkennis’ in dan heb je achteraf meer moeilijkheden om de dingen recht te trekken wanneer iedereen beseft dat alles een leugen was.
Een professionele nar zal achteraf toegeven dat het in de eerste plaats niet de bedoeling was om hem ernstig te nemen. Maar neem nu dat je gezondheid bedreigd is en je op intensieve zorgen ligt. Met welk soort kennis wil je dan dat de arts werkt? Het ziekenhuis heeft vast niet iemand met chauffeurskennis in dienst genomen.
