Familiebedrijf? Blijf investeren in die belangrijke gezinsmomenten

Familie en business, ik denk dat dat niet voor iedereen is weggelegd. Er bestaan maar weinig familiebedrijven die zeer goed functioneren op zowel privé- als businessvlak. Ik ben door de jaren heen regelmatig in kmo’s geweest waar ik rare dingen heb gezien. Vooral wanneer het bedrijf van vader op kind(eren) wordt doorgegeven. Deze transitie is meestal een zeer zwaar en emotioneel moment en dit voor beide partijen.

Als externe consultant heb ik vaak rekening moeten houden met zowel de historiek van het bedrijf als met de nieuwe visie van de jongere generatie en hun externe, verruimende kijk op het bedrijf. Helaas reageert het brein vaak vanuit het limbische gedeelte en dus denkt de eerste generatie: ‘ik heb het altijd zo gedaan dus waarom veranderen?’ Om naar nieuwe mogelijkheden te kijken, hebben we echter onze prefrontale cortex nodig.

De ouders gaan er ook meestal vanuit dat de zoon/dochter de nieuwe CEO zal moeten worden. Ik ondervond het onlangs zelf in een ongelooflijk goed draaiende zaak, waar ik de toekomststrategie van mee bepaalde. De dochter werd CEO, maar had daar absoluut geen kaas van gegeten. Ze werd er zelfs zelf ziek van. Ze legde de schuld bij iedereen rondom haar, behalve bij zichzelf. Ze wilde zich zo graag bewijzen tegenover haar vader. In de meetings die we samen hadden, kwam het steeds op hetzelfde neer: de successen waren nooit aan haar te danken. De dochter had een gouden lepel in haar mond, vanaf het moment van haar geboorte. Uiteindelijk heeft ze beseft dat ze om de zaak te redden en de goede naam te behouden ze een andere CEO aan het bedrijf moest koppelen.

De belangrijkste taak van zo’n niet-gezinslid als CEO is zorgen voor een gedeeld gevoel van waarden en doelstellingen. Dit bedrijf faalde tot voor kort niet om zakelijke redenen, maar om gezinsredenen. Het gezin was niet afgestemd op dezelfde doelen en prioriteiten. Het communiceerde niet over gezamenlijke toekomstdoelen, niet privé en niet professioneel.

Nog een probleem binnen familiebedrijven: de stichter verwacht dat al zijn medewerkers even hard werken als hijzelf, vanuit passie, goesting, gedrevenheid. Alles samen denk ik dat het van groot belang is om de rollen van leiders, eigenaars en familieleden steeds te scheiden. Hierover heb ik een duidelijke visie: stel een raad van bestuur samen, deze kan helpen met het bedrijf te besturen en het management verantwoordelijk te houden.

Organiseer daarnaast ook een aantal familiebijeenkomsten waar iedereen op één lijn blijft met de doelstellingen die bepaald zijn op organisatieniveau. En als laatste organiseer regelmatig gezinsmomenten en ga hier liefdevol mee om. Gezinsmomenten prioriteit blijven geven boven de zakelijkheden is een uitdaging voor iedere gepassioneerde familieondernemer.

De hamvraag voor mij blijft: zou je als gezinslid als het vandaag de laatste dag van je leven was, nog steeds in het familiebedrijf werken? Indien dit niet het geval is, kan je best morgen wat anders gaan doen. Het is trouwens een vraag die steeds voor elke situatie een juist antwoord zal bieden. Wat als het je laatste dag zou zijn?