Wat kan blockchain nu al betekenen voor bestuurders?

Blockchain is ontstaan als de ‘boekhouding’ van de virtuele munt Bitcoin, een munt die niet gereguleerd is door overheden. Het woordje block staat voor een pakketje info, enkele gegevens over een transactie. Naarmate de eerste transactie wordt gevolgd door volgende handelingen, ontstaat een chain (keten) van blocks die inhoudelijk met elkaar zijn verbonden. Een synoniem is distributed ledger technology, technologie voor een gedecentraliseerd logboek of grootboek.

‘De meeste voortrekkers beginnen zich nu te realiseren dat blockchain in essentie een databank is, iets waar gegevens geregistreerd worden’, zegt Koen Vingerhoets met Vlaamse nuchterheid. Vingerhoets is een prominent blockchain expert, met vooral ervaring in de financiële sector. Hij ziet blockchain als een databank, met dit verschil dat in blockchain de gegevens niet kunnen gewijzigd worden eenmaal ze geregistreerd zijn.

Hype is stilgevallen

Volgens Vingerhoets is de hype in de bedrijven wat stilgevallen. ‘Er wérd over gesproken. Ik schat dat van de experimenten die vier à vijf jaar geleden werden opgestart, er nu zo’n vijfentwintig procent echt in productie zijn gegaan.’ Blockchain kan sommige problemen oplossen en processen efficiënter maken.

De oorspronkelijke blockchain, die voor Bitcoin, staat open voor iedereen. Iedereen heeft toegang tot het netwerk en kan de boekhouding inkijken. Dit hoeft echter niet altijd zo te zijn. De toekomst van blockchain in een bedrijfscontext ligt meer in kleinere netwerken, die gesloten zijn, met een toelatings- of registratieprocedure.

Denk bijvoorbeeld aan voedselveiligheid. De producent van een landbouwgewas kan zijn productie laten registeren in een blockchain, bij de verkoop en de verwerking van het oorspronkelijke gewas kunnen de volgende bedrijven in de productieketen daar info aan toevoegen. Zo ontstaat een volledige en gedetailleerde boekhouding van iedere product dat in de supermarkt ligt.

Te hoge verwachtingen

Zoals van iedere nieuwe technologie, werden ook in blockchain onrealistische verwachtingen gesteld. Maar dat er potentieel is, wordt onder meer geïllustreerd door de vele honderden miljoenen euro’s en dollars die er in geïnvesteerd worden. Alle grote consultants hebben al gespecialiseerde afdelingen. Microsoft en IBM hebben al vele blockchains uitgewerkt (IBM onder meer met bovenstaand voorbeeld inzake voedselveiligheid, genaamd Food Trust).

De financiële sector loopt momenteel voorop, met onder meer beurzen die in blockchain een kans zien om het kopen en verkopen van aandelen of andere waardepapieren sneller, goedkoper en transparanter te laten verlopen. Ook voor de transportsector zijn er mogelijkheden, bijvoorbeeld in het beter opvolgen van de goederenstromen, zoals bij de Antwerpse haven, dat een systeem in het leven heeft geroepen voor het traceren van containers.

In België hebben naast de grote banken, ook Proximus en Engie projecten lopen, net als diverse overheden. Op niveau van de Europese Unie bijvoorbeeld wordt onderzocht hoe de echtheid en de waarde van diploma’s kan worden gegarandeerd met blockchain.

Raad van bestuur

Blockchain zal ook de werking van raden van bestuur veranderen. Zo zou het mogelijk zijn om veel accurater te weten wie eigenaar is van aandelen in een bepaald bedrijf (gekocht via de blockchain). Het UBO-register geeft immers niet alle informatie. Wanneer budgetten zijn vastgelegd, kan dit nadien via blockchain opgevolgd worden. Maar let op, gegevens in blockchain liggen vast, een beetje ‘foefelen’ om ex-post alles te doen kloppen, kan niet.

De belangrijkste rol voor de raad van bestuur (en het management) is echter nadenken over hoe blockchain de activiteit van het bedrijf kan wijzigen. Hoe kunnen alle processen efficiënter en goedkoper gemaakt worden?

Koen Vingerhoets waarschuwt dat dit al tijd en geld vraagt vooraleer een projectbudget en -timing gedefinieerd kan worden. Een bedrijf moet gaan kijken welke processen en welke problemen het deelt met anderen, bijvoorbeeld in de supply chain. En dan moet je kijken hoe je die processen gezamenlijk structureel kan herwerken door bijvoorbeeld informatie en processtappen vast te leggen in een blockchain.

Voor Vingerhoets staat blockchain wel wat haaks op de Belgische situatie en gebruiken. België is een KMO-land waar problemen geval per geval opgelost worden, met veel improvisatie. In buurlanden waar grotere bedrijven bestaan en meer gestructureerd gewerkt wordt, staat blockchain al veel verder. Ook al omdat de overheden er meer stimulerend en regulerend optreden.

Lees meer informatie over blockchain op de blog van Diligent.

Dit artikel is eerder verschenen in het branded channel van Diligent.