Vlaamse Klei
Redder van meesterwerken
Frederik Cnockaert, zaakvoerder van restauratieatelier Kerat, neemt als zelfstandig restaurateur al 25 jaar kunst onder handen. Van Permeke tot Panamarenko, van oude meesters tot een zeemeermin van keramiek.
Schilderijen, beelden, gravures… In de naar olie, was, verf en terpentijn ruikende ateliers in Wervik staan en hangen de meest boeiende artefacten te drogen. Maar twee levensgrote houten engelenbeelden eisen momenteel toch een flink deel van de aandacht op. ‘Het zijn uitzonderlijk mooie exemplaren uit de 18de eeuw. Ik heb ze van de oude verflagen ontdaan tot het oorspronkelijke goud en zilver tevoorschijn kwamen. Ik heb me er een beetje aan mispakt toen ik mijn offerte maakte, ik heb aan elk beeld tachtig uur gewerkt. Zo gaat dat soms.’
De naam Kerat gaat terug tot het atelier dat Frederiks moeder opstartte in de jaren zestig: ze vervaardigde in opdracht op maat gemaakte keramische tegels. Nadat hij een aantal jaar in bijberoep had meegewerkt, nam Fredrik in 2002 de zaak over en verhuisde naar Wervik, waar hij een boerderij omvormde tot drie ateliers.
Een minimalistisch werk van Sol LeWitt, werken van Permeke, Ensor of Chagall, een barok meesterwerk van Theodoor van Loon… Frederik draait er zijn hand niet voor om, al dan niet met gespecialiseerde hulp: ‘Maar het liefst restaureer ik de oude meesters. Vroeger waren dat vooral Vlaamse Primitieven, maar tegenwoordig worden die meestal ter plaatse in een museum gerestaureerd, en in zo’n glazen kooi werken, zie ik niet zitten. Ik wil een vrije vogel zijn. Moderne kunst werkt het moeilijkst omdat vandaag zoveel geëxperimenteerd wordt met producten.’
Zijn opdrachtgevers zijn vaak kerkfabrieken en overheden: ‘Maar ik werk ook graag voor particulieren. Daar komt niet zoveel papierwerk aan te pas en je hebt meer voldoening omdat je duidelijk ziet of een klant tevreden is of niet. Openbare instanties geven soms te weinig feedback. Via openbare opdrachten geraak je dan weer wel makkelijker aan toegankelijke referenties. Ik heb heel interessante particuliere klanten, uit alle windstreken… maar die zijn meestal zeer gesteld op hun privacy.’
Mooie herinneringen bewaart hij aan die keer dat hij voor een klein landelijk kerkje nabij Ninove, een groot schilderij restaureerde dat onverwacht een topstuk bleek te zijn: ‘Tijdens het schoonmaken kwamen de meest schitterende kleuren tevoorschijn. Een expert bevestigde dat het inderdaad ging om een verloren gewaand werk van Abraham Janssens. Opeens steeg de waarde van 5.000 euro naar enkele miljoenen…’
‘Ik ben vijf jaar met de restauratie bezig geweest. Dat je zo een steentje hebt kunnen bijdragen aan de kunstgeschiedenis geeft een goed gevoel. Maar het gaat niet altijd om topstukken: Mensen laten soms voorwerpen of schilderijen restaureren die voornamelijk een sentimentele waarde hebben.’
Hij is zeven dagen op zeven bezig met zijn werk. ‘Ik sta ermee op en ik ga ermee slapen. Dat eist zijn tol, voor een partner is het moeilijk als het werk op de eerste plaats komt. Maar dit is nu eenmaal mijn passie.’ Zijn volgende uitdaging wordt een levensgroot beeld van een zeemeermin, uit het Casino Kursaal van Oostende, dat in gruzelementen gevallen is. ‘Niemand zag het zitten om daaraan te beginnen maar met de expertise van mijn moeder – het beeld is gedeeltelijk bekleed met tegels van keramiek – zal het wel lukken.’ En zo is de cirkel rond. Met een dochter die momenteel kunstonderwijs volgt en aan een opleiding tot restaurateur denkt, lijkt ook de opvolging verzekerd.
