Hoe Zeebrugge samenwerkt voor een ‘slimme haven’

De Haven van Zeebrugge is een belangrijke roll-on/ roll-off (RoRo) shortsea hub en diepzeecontainerhaven met een jaarlijkse overslag van bijna 40 miljoen ton goederen. Daarnaast focust Zeebrugge zich ook op de overslag van conventionele ladingen, vloeibaar aardgas, cruises, de behandeling van nieuwe wagens en high & heavy-ladingen. Met jaarlijks 2,8 miljoen eenheden behoort de kusthaven tot de top van de autohavens in de wereld. Tevens is ze er als niet-industriële haven of clean port in geslaagd om een belangrijke cluster van (bederfbare) voedingsstoffen op te bouwen.

Zeebrugge biedt dagelijks meer dan twintig intra-Europese diensten naar bestemmingen in het Verenigd Koninkrijk, Ierland, Scandinavië, de Baltische regio, Rusland en Zuid-Europa. Door dit uitgebreide aanbod aan vrachtdiensten, intercontinentale containerdiensten, alsook een binnenvaart-, spoor- en wegennetwerk, is het de locatie bij uitstek voor het inplanten van Europese distributiecentra.

‘Hierdoor zijn we meer dan een maritiem kruispunt’, vertelt Joachim Coens, CEO van de Maatschappij van de Brugse Zeehaven (MBZ) die de haven uitbaat. ‘Zeebrugge is uitgegroeid tot een ultramodern logistiek platform en een veelzijdige, toegankelijke, innovatieve en duurzame haven die dankzij haar flexibiliteit en gevarieerd activiteitenpakket mooi inspeelt op de uiteenlopende noden van de verschillende klanten.’

Dit succes is er niet zomaar gekomen. MBZ heeft er een gewoonte van gemaakt om op regelmatige basis (om de drie jaar) met alle havenactoren een inhoudelijke verdieping te doen. Drie jaar geleden resulteerde dit in het congres ‘Brugge, havenstad in Europa’: een netwerkevent dat voor een kruisbestuiving tussen dialoog en dieper nadenken zorgde.

‘Het stond al langer vast dat we dit initiatief wilden herhalen’, vertelt Joachim Coens. ‘2018 leek ons het ideale jaar voor een dergelijke reflectie, want er komen tal van uitdagingen op ons af. Onze aandacht gaat bijvoorbeeld uit naar zelfrijdende wagens, de gevolgen van Industrie 4.0 en het energievraagstuk. En dan spreken we nog niet over de impact van de nakende Brexit. Dit alles werd uitgebreid besproken tijdens de Summit of Bruges, op 17 mei 2018.’

De uitdagingen van morgen zijn niet enkel aan MBZ gerelateerd. Bedrijven in en rond het havengebied, klanten, beleidmakers, het onderwijs, …: het zijn allemaal betrokken stakeholders. ‘Vandaar dat we het idee opvatten om een alles omvattende brainstorming en discussie op gang te brengen’, aldus Coens. ‘En wie is daarbij een betere gids dan TomorrowLab? De relatief korte opdracht leverde al mooie resultaten op. TomorrowLab zorgde ervoor dat we de uitdagingen in kaart konden brengen en begrijpen, maar ook dat we weten welke opportuniteiten we kunnen omarmen en welke acties we op touw moeten zetten.’

Zeven samenwerkingsovereenkomsten

MBZ definieerde drie grote thema’s: digitalisering, technologische ontwikkelingen en duurzaamheid. Deze werden door Tomorrowlab verder uitgewerkt. ‘Naast bronnenonderzoek hebben we ook internationale topexperts geïnterviewd’, vertelt Bart Devoldere, strategisch business designer van TomorrowLab. ‘Ook spraken we met tal van stakeholders die hun stempel op de haven drukken. Vervolgens hebben we al die verschillende partijen bij elkaar aan tafel gezet om de uitdagingen in kaart te brengen en ze te bediscussiëren. Alle stakeholders de problematiek laten begrijpen, co-creatie initiëren en enthousiasme triggeren, was in een notendop onze opdracht.’

‘En daar is TomorrowLab glansrijk in geslaagd’, aldus Coens. ‘Tijdens de Summit werden zeven samenwerkingsovereenkomsten tussen MBZ en stakeholders ondertekend. Zo zullen we samen met Fluxys nadenken over de toekomst van gas en Zeebrugge als energiehub. Met de KULeuven zijn er specifieke onderwerpen op de onderzoeksagenda gezet en zullen we brainstormen over opleidingen zodat de haven ook in de toekomst op gekwalificeerde jonge medewerkers kan rekenen.’

Grote ambities voor de komende jaren

Deze zeven samenwerkingsovereenkomsten kaderen allen in de grote ambities die uit de inhoudelijke verdieping resulteerden. ‘We willen evolueren naar een ‘slimme’ haven, globaal geconnecteerd en werkend volgens de principes van Industrie 4.0’, legt Coens uit. ‘Ten tweede moeten we ons klaarmaken om de next generation automotive RoRo hub te worden. We zijn de top in de wereld op het vlak van automotive en RoRo. Dit moeten we verankeren en nog versterken, mede dankzij technologische vernieuwingen en het aanjagen van innovatie.’

‘Derde zaak is dat we actief op zoek moeten gaan naar manieren om het tekort op de arbeidsmarkt in te vullen. We zullen innovatief te werk moeten gaan, dit in samenwerking met verschillende stakeholders. Vierde ambitie? Het voortouw nemen in de energietransitie door na te denken over hoe onze LNG-service kan evolueren. Nu we samen met TomorrowLab het enthousiasme van alle stakeholders over de vele uitdagingen en opportuniteiten hebben getriggerd, kunnen we aan de slag. We zijn ervan overtuigd dat we binnen enkele maanden met innovatieve acties de Haven van Zeebrugge eens te standvastiger op de kaart van wereldhavens zetten.’

Dit artikel is eerder gepubliceerd in het branded channel van TomorrowLab.