Met de komst van nieuwe technologieën, snel veranderende behoeften van klanten en opkomende concurrenten, zien steeds meer bedrijven hun aloude manieren om geld te verdienen bedreigd. Ze merken dat de relevante kennis en de capaciteiten die nodig zijn om te innoveren, verspreid zijn over verschillende spelers.
Tegelijkertijd staan bedrijven onder druk om zich te concentreren op minder kernactiviteiten, zodat de kosten dalen en de marges stijgen. Tel daarbij op dat de complexiteit van veel producten en diensten stijgt, en de noodzaak om meer samen te werken is evident. Grote vraag is dan vervolgens: hoe ga je samenwerken?
Een ecosysteem is een prachtige manier. Het is een uitgebreid systeem van onderling afhankelijke organisaties die nauwe onderlinge relaties onderhouden en als systeem gezamenlijk waarde leveren aan klanten. Deze ecosystemen komen doelbewust tot stand, want de betrokken organisaties kiezen voor deelname aan het ecosysteem en geven het ecosysteem zelf vorm. De meeste ecosystemen worden opgericht om een gemeenschappelijk doel te behalen, zoals de ontwikkeling van een nieuw product of het betreden van een nieuwe markt.
Groot voordeel is dat zo’n ecosysteem experimenten en leren bevordert en helpt bij het slim inzetten van investeringen. ASML is een voorbeeld van zo’n ecosysteem, omdat het bestaat uit meer dan honderd partnerbedrijven die samen bijzonder ingewikkelde chipmachines maken. Negentig procent van de onderdelen van zo’n machine, wordt geleverd door externe partners. ASML is volledig afhankelijk van het netwerk en het netwerk van ASML.
In de natuur is een ecosysteem een systeem dat bestaat uit organismen en hun abiotische omgeving, en de wisselwerkingen tussen beide, binnen een afgebakende, bijvoorbeeld geografische, eenheid. Een bedrijfsecosysteem is door de OESO als volgt gedefinieerd: Een verzameling samenhangende ondernemende spelers, marktpartijen (bedrijven, durfkapitalisten, business angels en banken), instituties (universiteiten, overheidsagentschappen en toezichthouders), en processen (het aantal snelgroeiende bedrijven), die in hun formele en informele verbindingen van invloed zijn op de prestaties van een lokale ondernemende omgeving.
Wat zijn de kenmerken van zo’n ecosysteem? In de literatuur vinden we er zes.
Een veelvoorkomende belemmering voor samenwerking in ecosystemen is de angst om met concurrenten samen te werken. Kortetermijndenken en niet bereid zijn om kennis, expertise en middelen te delen met één of meerdere concurrenten, liggen hieraan ten grondslag. Maar alleen door samenwerkingen aan te gaan, te profiteren van elkaars kwaliteiten en genoeg body te creëren kan unieke klantwaarde en onderscheidend vermogen worden gecreëerd.
Voor dit artikel zijn verschillende studies geraadpleegd, waaronder die van Arnoud de Meyer (Stanford) en Chris Huxon.