Corona en freelancers: crisis met een positieve kant

Bij het begin van de corona-uitbraak was de eerste – logisch protectionistische – reflex van veel bedrijven om freelancers te bedanken voor bewezen diensten en het met de vaste medewerkers te doen. De flexibele status van freelancers werkte in hun nadeel. Je kan de samenwerking met freelancers bij wijze van spreken van de ene dag op de andere stopzetten. Maar de huidige crisis blijkt toch ook een positieve kant te hebben voor freelancers.

Topexpertise voor een prikje

Na een eerste moeilijke periode, ziet Laurent-Philippe Ham sinds juli een omgekeerde beweging. Hij is CEO van Beelance, een community van freelancers in de ICT- en digitale sector, ondernemingen en partners die freelancewerk aantrekkelijker, eenvoudiger en transparanter wil maken. De reden voor de positieve tendens is nochtans dezelfde als voor de aanvankelijke baisse: de flexibiliteit van freelancers.

‘Vooral tijdens een crisis worden organisaties meer risicoavers en wordt kostencontrole belangrijker. Bedrijven gaan dan in projectmodus en dat is een goede zaak voor freelancers die ingehuurd worden voor de duur van een project’, licht hij toe. Het is volgens Ham ook de goedkoopste manier om tijdelijke expertise in huis te halen. ‘Het zijn vaak start-ups, scale-ups en KMO’s die met freelancers werken.’

En dat is – zelfs los van de beperkte financiële risico’s – een verstandige keuze. ‘Freelancers hebben een gespecialiseerde kennis en een heel groot verantwoordelijkheidsgevoel, want ze denken natuurlijk aan hun eigen business. Een freelancers is bezig met zijn of haar reputatie, want het is zijn of haar reputatie die het tarief bepaalt. Een ervaren freelancer gaat een opdracht ook alleen maar aanvaarden, als hij of zij weet dat hij of zij gaat slagen en toegevoegde waarde kan leveren.’

Dalende tarieven en kortere projecten

Een jammerlijk gevolg van de crisis: de tarieven voor freelancers gaan duidelijk in dalende lijn. Uit recent Belgisch onderzoek uitgevoerd door Nedworks bij 300 freelancers in digitale marketing blijkt inderdaad dat het moeilijker werd om opdrachten te vinden en dat  één op vijf freelancers daarom zijn of haar  tarieven moest verlagen of het werkregime moest verminderen.

Deze luwere periode benutten freelancers om te investeren in zelfstudie. Uit het onderzoek blijkt dat bijscholing met stip op één staat als belangrijkste bron van uitgaven voor freelancers. Aandacht voor zelfontwikkeling is een must voor freelancers en daar heeft de huidige crisis niets aan veranderd. Integendeel zelfs: vier op vijf hebben evenveel of zelfs meer in kennis geïnvesteerd.

‘Jonge mensen zijn niet geïnteresseerd in een vast contract’

‘Ik denk dat organisaties vooral bang zijn voor de nabije toekomst. Het probleem is niet  zozeer corona, maar de onzekerheid voor de komende zes maanden. Bedrijven kunnen moeilijk overweg met die onzekerheid.’ Maar volgens Ham heeft dat ook positieve gevolgen voor freelancers.

‘De tarieven gaan voor iedereen naar beneden. Ook voor de grote consultancybedrijven, die natuurlijk nooit kunnen zakken naar de fees van freelancers. Dus uiteindelijk denk ik dat er daardoor meer werk naar de freelancers zal stromen.’ Vanwege die onzekerheid worden ook projecten alsmaar korter. ‘We gaan van opdrachten voor zes maand tot vroeger soms zelfs een jaar, naar drie maanden.

‘Maar de gevolgen van de coronacrisis voor freelancers verschillen sterk van sector tot sector’, nuanceert Ham. ‘Grafisch designers hebben het nu echt wel moeilijk. Ze zijn met veel en er is weinig werk. Maar alles wat met IT en digital te maken heeft, doet het net heel goed. Daar is veel werk want bedrijven beseffen door de crisis dat ze nu moeten automatiseren en digitaliseren.’

Free but not alone

‘Covid heeft veel veranderd’, gaat Ham verder. ‘Veel mensen gingen mentaal door een moeilijke periode en die moeten we er terug bovenop krijgen. Dat geldt ook voor freelancers. Freelancers want to be free, but not alone. Je moet hen behandelen als vaste medewerkers. Je moet hen het gevoel geven dat ze deel uitmaken van je team, met hen praten over onboarding en offboarding, de kans op verdere opdrachten bespreken, hen feedback geven, tools aanbieden om remote werk te faciliteren…’

Dat is ineens ook de missie van Beelance. ‘We willen een community bouwen rond de freelancer, zodat ze ergens terecht kunnen wanneer ze een probleem hebben. Maar ook om hun werk gemakkelijker te maken door ze flexoffices, mobiliteitsoplossingen, hulp bij administratie… aan te bieden’, zegt Ham.

Ondanks het mindere werk in bepaalde sectoren, kortere en slechter betaalde opdrachten, kiezen steeds meer mensen – vooral jongeren – voor het freelancestatuut. ‘Je merkt een grote verandering’, aldus Ham. ‘Jonge mensen zijn niet geïnteresseerd in een vast contract. Ze willen zelf verantwoordelijk zijn voor hun carrière.’ Ham ziet de toekomst voor freelancers dan ook positief in. ‘Ik denk dat de houding van jonge mensen gecombineerd met hoe bedrijven aan kostcontrole doen en meer flexibel op projectbasis werken, de freelancepool en de opdrachten enkel gaan toenemen.’